Polski system emerytalny, co powinieneś wiedzieć?

Damian Gołębiewski/ 30 marca, 2018/ Emerytura, Finanse osobiste, Inwestowanie, Oszczędzanie/ 8 comments

Dzisiaj opiszę wam jak działa system emerytalny w Polsce. Wiem, że dla wielu z was emerytura to bardzo odległy temat, ale mimo wszystko warto pewne rzeczy wiedzieć wcześniej. Dodatkowo, coraz mniej osób wierzy w godną emeryturę z ZUS, co motywuje mnie do pokazania kilku możliwości.

Czego się dzisiaj dowiesz? 

• Skąd wziął się pomysł na system emerytalny?
• Z jakich elementów składa się system emerytalny?
• Jaki procent Twoich zarobków trafia do systemu emerytalnego?
• Jakie są możliwości dla Ciebie?
• Kiedy najlepiej zacząć odkładać na emeryturę?

Skąd wziął się pomysł na system emerytalny?

Twórcą pierwszego na świecie systemu emerytalnego był Otto von Bismarck. To on w latach osiemdziesiątych XIX wieku jako pierwszy wprowadził system przymusowych ubezpieczeń społecznych. System obejmował ubezpieczenia zdrowotne, wypadkowe, ze względu na niezdolność do pracy oraz emerytalne. Otto wprowadził koncepcję Państwa opiekuńczego, które ma być ostoją i gwarancją opieki na stare lata. Nie żebym narzekał, ale nie uważacie, że niektóre Państwa stają się nadopiekuńcze, np. Polska? 🙂 Wróćmy jednak do meritum. Nie będę tutaj rozwijał wątku Otto von Bismarcka, ponieważ to nie jest temat dzisiejszego wpisu, ale ma wpływ na to jak wygląda nasz system emerytalny, dlatego też pojawiła się tutaj jego postać. Więcej informacji na jego temat znajdziecie w sieci.

Z jakich elementów składa się system emerytalny?

Polski system emerytalny opiera się na trzech filarach. Pierwszy filar jest filarem obowiązkowym, a dwa kolejne są dobrowolne. Dlaczego warto wziąć pod uwagę wszystkie trzy filary, aby solidnie zaplanować swoją emeryturę? Myślę, że odpowiedź nasunie się sama, a gdyby jednak  tak się nie stało to w podsumowaniu na końcu wpisu podpowiem Ci, dlaczego warto korzystać z trzech filarów 🙂

 

Filar I – ZUS

Pierwszy filar systemu opiera się na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), który jest zarządzany przez ZUS (tego skrótu chyba nie trzeba rozwijać 😉 ). Składki na FUS wynoszą ok. 20% (dokładnie 19,52) wynagrodzenia brutto za pracę, przy czym 9,76% to koszt pracownika, a drugie 9,76% to koszt pracodawcy. Filar I ma charakter repartycyjny, co oznacza, że składki obecnie pracujących są wypłacane w postaci emerytur aktualnym emerytom. Dalej, jak przyjdzie czas na Twoją emeryturę, to młodzi powinni Ci ją zapewnić, a zatem z ich składek będzie wypłacana Twoja emerytura. Jest to pewnego rodzaju umowa pokoleniowa. Tak jak wspomniałem wcześniej ten filar jest obowiązkowy, ale ze względu na to, że jego charakter jest jaki jest, to nie zalecam opierania swojej emerytury wyłącznie na nim. Zwłaszcza, że według prognoz analityków emerytura w 2060 r. ma wynosić ok. 28,7% ostatniej pensji, co nie napawa optymizmem. O ile w czasach, gdy wyżej wspomniany Otto wpadł na pomysł wypłacania emerytur osobom, które ukończyły 70 lat (co raczej było mało realne w tamtych czasach) taki system repartycyjny miał się świetnie. Dzisiaj wygląda to trochę gorzej, ale na szczęście mamy jeszcze 2 filary, które mogą nas podratować! Przejdźmy do nich.

 

Filar II – OFE

Filar drugi stanowią otwarte fundusze emerytalne (OFE), które są częścią kapitałową naszej emerytury i inwestują nasze pieniądze w przeciwieństwie do ZUS, który tylko rozdziela bieżące składki na potrzeby obecnych emerytów. Każdy z nas może wybrać powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), czyli specjalną spółkę, która została powołana do tego, aby inwestować nasze składki w ramach OFE. Drugi filar emerytalny ma charakter dobrowolny. Jeśli decydujesz się na II filar ZUS przekaże 2,92 % Twojej składki do OFE. OFE następnie inwestuje Twoje środki. W zależności od tego, jaki fundusz wybierzesz, Twoje środki mogą to być inwestowane na różne sposoby m.in.: w akcje, papiery wartościowe i inne aktywa. Drugi filar jest nieco bardziej niebezpieczny. Co prawda daje szansę na ponadprzeciętne zyski, ale również trzeba liczyć się z możliwością straty. Żeby Cię nieco uspokoić powiem Ci, że pieniądze uzbierane w ramach tego filaru są przelewane na Twoje indywidualne subkonto w ZUS na 10 lat przed osiągnięciem przez Ciebie wieku emerytalnego w ramach „suwaka bezpieczeństwa”. Pieniądze z OFE są również zwolnione z podatku dochodowego i podlegają częściowemu dziedziczeniu. Robi się ciekawiej, prawda?

Filar III – IKE, IKZE, PPE 

Trzeci filar obejmuje indywidualne konta emerytalne (IKE), indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), pracownicze programy emerytalne (PPE). Dodatkowo miano trzeciego filaru noszą wszystkie formy dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. Dzisiaj nie będę rozwijał tego tematu, ponieważ w okolicach czerwca otworzę sobie konto IKE, a prawdopodobnie również IKZE i wtedy opiszę wam wszystkie zalety tych form oszczędzania na emeryturę. Może nawet wcześniej, kto wie 🙂 Wszystko zależy od was! Jak będziecie chcieli, będzie wcześniej, czekam na info w komentarzu.

Jakie są możliwości dla Ciebie?

Jak widzisz, nie jesteś skazany wyłącznie na ZUS. Masz możliwość zabezpieczenia się na 3 różne sposoby, ale tylko i wyłącznie od Ciebie zależy co z tym zrobisz. Większość ludzi nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że system emerytalny składa się z trzech filarów (z ciekawości możesz zapytać rodziców, albo znajomych) 🙂 Dlatego w tym momencie masz dużo większe szanse na lepszą emeryturę. Żeby Cię zachęcić do oparcia swojej emerytury na wszystkich trzech filarach zadam Ci proste pytanie:

Czy według Ciebie stabilniej stałbyś mając jedną, dwie, a może trzy nogi? 🙂

 

Zdecydowanie stabilniej będzie na trzech nogach (chociaż ciężko to sobie wyobrazić). Dlatego bezpieczniej dla Ciebie będzie, jeżeli oprzesz swoją emeryturę na wszystkich trzech filarach.

Kiedy najlepiej zacząć odkładać na emeryturę?

To pytanie zadałem, ale tak szczerze nie potrafię udzielić na nie odpowiedzi. Wydaje mi się, że nie mam kompetencji, żeby pouczać kogoś w tym temacie, ale sądzę, że im wcześniej zaczniesz odkładać na emeryturę tym lepiej dla Ciebie. Oczywiście jest to każdego indywidualna decyzja. Pewne jest to, że z samych składek na ZUS prawdopodobnie nie przeżyjemy godnie swoich ostatnich lat, z czego zdecydowana większość z was zdaje sobie sprawę. Wasze odpowiedzi w ankiecie na Facebook’u (za które dziękuję!) są bezlitosne dla ZUS: 

Być może mając dopiero niecałe 27 lat wybiegam zbyt daleko w przyszłość, ale z drugiej strony sporo lat zmarnowałem na „bycie tylko tu i teraz”, jakby świat miał się jutro skończyć. Myślenie z wiekiem się zmienia, a razem z nim priorytety. Mam nadzieję, że Twoje myśli wybiegają poza kolejny „weekend” i poważnie podejdziesz do tego tematu. Wiem po sobie, że weekendy mijają, a jak nic nie zrobisz ze sobą, tak nic Ci z nich nie zostanie, poza garstką wspomnień. Wspomnienia są jak najbardziej istotne i warto je mieć, ale nie licz na to, że ze wspomnień się na starość utrzymasz! I tym dobitnym akcentem kończę dzisiejszy wpis. Jeszcze tylko podsumowanie 🙂

 

Podsumowując

Dowiedziałeś się dzisiaj, że system emerytalny opiera się na ZUS-ie oraz dobrowolnych filarach II (OFE) oraz III (IKE, IKZE,PPE). Twoje obecne składki na ZUS są przeznaczane na emerytury dzisiejszych seniorów. Część Twojej ZUS-owskiej składki może być przekazana na OFE, które inwestuje m.in. w akcje. Może przynieść duży zysk, jak i stratę. Samodzielnie możesz odkładać mi.in na IKE lub IKZE. Warto żebyś o tym wszystkim pamiętał i opierał swoją emeryturę na wszystkich trzech filarach!

Ps.: Przepraszam za dłuższą nieobecność, ale ostatnio miałem sporo problemów życiowych, a przez to nie miałem chęci, ani siły żeby coś dla was napisać. Na szczęście wszystko się powoli wyjaśnia i zapowiada się, że będzie tylko lepiej. Do następnego!